Eylül 2024/Viyana, Avusturya
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, Genel Müdürü Rafael Mariano Grossi’nin Zaporizhzhya Nükleer Santrali (ZNPP) sahasında IAEA’nın varlığını tespit etmek ve bir nükleer kazayı önlemeye yardımcı olmak için cepheyi geçmesinden iki yıl sonra, Ukrayna’daki çatışma sırasında nükleer güvenlik ve emniyeti sağlama çabalarına ilişkin yeni bir rapor yayınladı.
28 sayfalık rapor, Genel Müdür Grossi’nin 1 Eylül 2022’de tarihi görevi başlatmasından bu yana IAEA’nın Avrupa’nın en büyük nükleer santralini koruma faaliyetlerinin zorluklarını ve başarılarını vurguluyor. Bu süre zarfında, tesisteki IAEA ekipleri, tesise gerçekleşen top atışları ve insansız hava aracı saldırıları gibi olaylar hakkında rapor verdi.
UAEA’nın “Ukrayna’daki nükleer güvenlik, emniyet ve güvencelere yönelik sarsılmaz desteğini” vurgulayan raporda, ayrıca UAEA’nın Ukrayna’nın diğer nükleer tesislerindeki varlığının devam ettiği ve ülkeye yönelik kapsamlı yardım programı hakkında bilgi veriliyor.
ZNPP Genel Müdürü Grossi, raporun önsözünde, ZNPP’deki durumun istikrarsız ve çok kırılgan olmaya devam ettiğini söyledi.
“IAEA’nın işgal altındaki Zaporizhzhya Nükleer Santrali’ndeki varlığının iki yıl sürmesine rağmen, nükleer bir kazayı önlemeye yardımcı olma taahhüdümüz kararlılığını sürdürüyor,” dedi. “Nükleer güvenlik ve emniyete yönelik önemli zorluklar ve riskler arasında, durumu değerlendirme ve uluslararası toplumu bilgilendirme misyonumuzda kararlıyız.”
Rapor, Genel Müdür Grossi’nin bu hafta çatışma sırasında beşinci kez Güney Ukrayna’daki tesise seyahat etmesiyle yayımlandı. Şubat ayında ZNPP sahasına son gidişinden bu yana, drone saldırılarına maruz kaldı, elektrik hatları koptu ve geçen ay çıkan bir yangın iki soğutma kulesinden birinde önemli hasara yol açtı.
Genel Müdür Grossi, “Ekiplerimiz tarafından sağlanan duruma ilişkin objektif ve tarafsız değerlendirmeler, ZNPP’de nükleer emniyet, güvenlik ve güvencelerin sağlanmasına önemli katkı sağladı” dedi.
IAEA’nın ZNPP’de varlığının bulunmasından birkaç ay sonra, Genel Müdür Grossi, Ukrayna’daki diğer dört nükleer tesiste de (Hmelnitski, Rivne ve Güney Ukrayna nükleer santralleri ile Çernobil sahası) benzer misyonlar kurdu.
Yeni raporda ayrıca, IAEA misyonlarının 2023 yılı başlarında kurulmasından bu yana söz konusu bölgelerdeki gelişmeler, faaliyetler ve yardımlar özetleniyor.
Genel Müdür Grossi, “Bu tesislerdeki çalışmalarımız önemli olmaya devam ediyor ve ekiplerin yapmaya devam ettiği cesur çalışmalardan büyük gurur duyuyorum” dedi.
Toplamda, IAEA Ukrayna’daki nükleer tesislere 139 Destek ve Yardım Misyonu götürmüştür. Ayrıca, IAEA’nın Ukrayna’ya sağladığı kapsamlı yardım, Ukrayna’ya toplam değeri 10 milyon avronun üzerinde olan 61 ekipman teslimatını kolaylaştırmıştır. IAEA ayrıca Ukrayna genelinde hayati güvenlik önlemleri doğrulama faaliyetlerini sürdürerek, nükleer materyalin askeri amaçlar için kullanılmamasını sağlamıştır.
Genel Müdür Grossi, “ZNPP’ye beşinci ziyaretimi gerçekleştirirken ve çatışmanın başlangıcından bu yana Ukrayna’ya yaptığım onuncu ziyaretimde, uluslararası topluma, IAEA’nın ve Genel Müdür olarak benim, Ukrayna’nın nükleer tesislerinde herhangi bir nükleer veya radyolojik kazayı önlemek için yetkimiz dahilinde mümkün olan her şeyi yapmaya devam edeceğimize dair güvence vermek istiyorum” dedi.
IAEA Raporuna ulaşmak için aşağıdaki linki tıklamak gereklidir. (EditörÜn Notu: Raporu önümüzdeki sayımızda gündeme getireceğiz)
two-years-of-iaea-continued-presence-at-the-zaporizhzhaya-nuclear-power-plant.pdf