Jonathan O’Callaghan
İlk kez gerçekleştirilen bir deneyin sonuçlarına göre, nükleer bir patlamadan sonra yayılan X-ışını aracılığı ile, Dünya’yı yaklaşan bir asteroitten kurtarmaya yetebilir.
23 Eylül 2024’de Nature Physics’te yayımlanan bulgular , “bu tekniğin ne kadar etkili olabileceğine dair gerçekten şaşırtıcı deneysel kanıtlar gösterdi” diyor Maryland, Laurel’daki Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’nda fizikçi olan Dawn Graninger. “Çok etkileyici bir çalışma.”
New Mexico, Albuquerque’deki Sandia Ulusal Laboratuvarları’nda fizikçi olan Nathan Moore ve meslektaşları, bir nükleer bombanın bir asteroitin yakınında patlatılması durumunda ne olabileceğini simüle etmek için bu deneyi tasarladılar. Daha önce bilim insanları, bir bombanın şok dalgasının momentumunu incelemişlerdi – bu, gazın genleşmesinden kaynaklanır – bir asteroite karşı itme yapar. Ancak Moore’un ekibi, patlamada üretilen muazzam miktardaki X-ışınlarının bir asteroitin yörüngesini değiştirmede daha büyük bir etkiye sahip olacağını söylüyor.
Ekip, yüksek sıcaklıklar ve güçlü X ışınları üretmek için manyetik alanlar kullanan Sandia’nın devasa Z makinesini, kahve çekirdekleri büyüklüğündeki iki sahte asteroitte X ışınları ateşlemek için kullandı. Moore, “Makineden yaklaşık 100 milyarda bir saniyede yaklaşık 80 trilyon watt elektrik yayınlanıyor,” diyor. “Bu yoğun elektrik dalgası argon gazını milyonlarca derece sıcaklıkta çok sıcak bir plazmaya sıkıştırıyor ve bu da bir X ışınları yayıyor.”
İki sahte asteroit yaklaşık 12 milimetreydi ve Güneş Sistemi’ndeki asteroitlerin farklı bileşimlerini yansıtmak için kuvars ve silikadan yapılmıştı.
Sadece 20 milyonda bir saniye süren deneyin sonuçları, kuvars ve silika örneklerinin buharlaştırılmadan önce sırasıyla saniyede 69,5 metre ve saniyede 70,3 metre hıza çıkarıldığını gösterdi. Hızlanmanın nedeni, X ışınlarının asteroitlerin yüzeyini buharlaştırması ve gazın yüzeylerinden uzaklaşmasıyla itme kuvveti yaratmasıydı.
Moore, sonuçların tekniğin çapı yaklaşık 4 kilometre kadar büyük olan çok daha büyük asteroitlere kadar ölçeklendirilebileceğini ve onları Dünya ile çarpışma rotasından uzaklaştırabileceğini gösterdiğini söylüyor. “Özellikle, kısa uyarı süresine sahip en büyük asteroitlerle ilgileniyoruz,” diyor.
Bunlar söz konusu olduğunda, bir uzay aracını bir asteroite çarpmak gibi diğer yaklaşımlar -NASA’nın Çift Asteroit Yönlendirme Testi veya DART’ın 2022’de yaptığı gibi- “onu rotasından çıkarmak için yeterli enerjiye sahip olmayabilir”.
Kaliforniya, Livermore’daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’nda fizikçi olan Mary Burkey, makalenin “Dünya’da bir asteroitin nükleer sapmasının nasıl olabileceğini yeniden yaratmanın yollarını bulmaya çalışan ilk büyük gişe rekorları kıran yayınlardan biri” olduğunu söylüyor. Diğer deneylerin, asteroitlerin bileşimini daha yakından taklit etmek için meteorit örnekleri kullananlar da dahil olmak üzere, bu olasılığı araştırdığını belirtiyor. “Gezegen savunması Güneş’te çok daha fazla zaman geçiriyor” diyor.
Moore, etkinliğini iyileştirmek için X-ışını saptırma tekniğinin daha deneysel testlerini yapmayı umuyor. Bir gün, DART görevine benzer şekilde uzayda da gerçek bir asteroit üzerindeki etkiyi görmek için bir test yapılabilir. “Bunu yapma isteğimiz dışında bizi engelleyen hiçbir şey yok,” diyor.
https://www.scientificamerican.com/article/scientist-nuke-an-asteroid-in-a-lab-mock-up/