Bernard Marr / Ocak 2025
ABD’de yeni başkan seçilen Donald Trump’ın yaptığı ilk açıklamalardan biri de yapay zeka altyapısına 500 milyar dolarlık yatırım anlamına gelen Stargate Projesi oldu.
Trump, başkanlığının ikinci gününde projeyi duyurduğunda teknoloji dünyasının en güçlü üç ismiyle birlikteydi: OpenAI CEO’su Sam Altman, Oracle kurucusu Larry Ellison ve Softbank başkanı Masayoshi Son.
Ayrıntılar nispeten azdı; finansmanın BAE’nin egemen varlık fonunun teknoloji kolundan geleceğini ve ilk yıl için 100 milyar dolarlık yatırım sözü verildiğini öğrendik.
Trump, bunun “tarihin açık ara en büyük yapay zeka projesi” olacağını iddia etti.
Peki dünyanın en güçlü ülkesinin yeni başkanının desteklediği böylesine büyük bir yatırım, yapay zekanın geleceği için ne anlama geliyor? Bir bakalım.
Yapay Zeka Acil Durumu
Trump, projeye katılımının “acil” bir durum nedeniyle olduğunu bizzat kendisi söyledi.
Trump ve hükümeti, bunu bir acil durum olarak ele alarak düzenleyici engelleri hızla ortadan kaldırabilir veya projeye kaynak aktararak daha erken sonuç alabilir.
ABD’nin ulusal çıkarları için ülkenin yapay zeka teknolojisinde dünya lideri konumunu sürdürmesinin hayati önem taşıdığını açıkça belirtti. Diğer ülkelerin, özellikle Çin’in, ayrıca Birleşik Krallık ve AB üyelerinin de araştırma ve geliştirmeye büyük miktarda yatırım yaptığının kesinlikle farkında olacaktır.
ABD , 2024’te girişimlere akan 70 milyar dolarla yapay zeka fonlaması açısından zaten dünyaya öncülük ediyor ; dünyanın geri kalanında ise bu rakam 30 milyar doların altında (bunun yaklaşık 20 milyar doları Çin’de). Eğer bu gerçekleşirse, bu yeni yatırım ülkeyi kesinlikle ilk sırada tutacak.
Ancak bu haberin yalnızca yeni teknoloji inşa etmekle ilgili olması muhtemel değil. Aynı zamanda iş yaratmak ve bunun getireceği ekonomik refahla da ilgili. Trump, Stargate’in dört yıl içinde 100.000 iş yaratmasını beklediğini söylüyor. Bu, performansının görev süresi boyunca ABD ekonomisinin performansına göre, belki de her şeyden önce değerlendirileceğini bilen bir başkan için büyük bir destek olacak.
Peki Stargate Nedir?
Şu anda çok fazla şey bilinmiyor, ancak bildiklerimiz şunlar:
Bu ismin kullanıldığı bir proje bir süredir devam ediyor ve Teksas’ta bir veri merkezinin inşaatına başlandı.
Daha önce terime atıfta bulunan medya haberleri bunu OpenAI ve Microsoft arasındaki bir ortaklığa bağladı. Bu, 100 milyar dolarlık bir veri merkezi ve AI süper bilgisayar projesini içeriyordu.
Ellison, Trump’ın açıklaması sırasında şu ana kadar 10 adet 46 bin 600 metrekarelik veri merkezinin inşasının sürdüğünü, 10 tanesinin de yolda olduğunu söyledi.
OpenAI, Stargate adlı yeni bir şirkete beş yıl içinde 500 milyar dolar yatırım yapılacağını belirten bir açıklama yaptı. Bu şirket, “Yapay Zeka alanında Amerikan liderliğini güvence altına almayı, yüz binlerce Amerikalıya iş yaratmayı ve tüm dünya için büyük ekonomik fayda sağlamayı” hedefliyor.
İlk yatırımcılar arasında, ChatGPT’nin yaratıcısı olan OpenAI’nin yanı sıra, interneti destekleyen kritik arka plan altyapısının çoğundan sorumlu olan Kaliforniyalı şirket Oracle, Japon yazılım devi Softbank ve Emirates varlık fonu MGX de yer alıyor.
Diğer ortaklar arasında ARM, Nvidia ve Microsoft yer alıyor. Belki de bu girişimin nereye varacağını merak edenler için en ilgi çekici olanı, OpenAI’nin açıklamasının “hepimiz YZ’yı – ve özellikle AGI’yi – inşa etmeye ve geliştirmeye devam etmeyi dört gözle bekliyoruz” ile bitmesidir.
AGI, yapay genel zekayı ifade eder ; günümüzde mevcut olanın ötesinde, yalnızca tasarladığımız görevleri değil, her türlü görevi öğrenebilen gelişmiş bir YZ biçimidir.
Cennette Sorun Mu Var?
Ancak duyurunun üzerinden henüz birkaç saat geçmesine rağmen, dramatik gelişmelerin sinyalleri gelmeye başladı.
Trump’ın seçim kampanyasında büyük rol oynayan Elon Musk’ın Altman’la anlaşamadığı biliniyor. Trump’ın açıklamasından bir günden az bir süre sonra ikili sosyal medyada birbirlerine laf atmaya başladı.
Financial Times’ın aktardığı bir yorumda Musk, 1 milyar dolarlık fonun halihazırda sağlandığı iddiasına şüpheyle yaklaşıyor.
Altman, “Yanlış… Ülke için harika olanın her zaman şirketleriniz için en iyi şey olmadığını biliyorum, ancak yeni rolünüzde ülkenizi her şeyden önce tutmanızı umuyorum.” diye yanıtlıyor.
Musk, Trump’ın kendi rakiplerinin yönettiği bir YZ projesine yıldız faturalandırması vermesinden pek memnun olmamış olabilir mi? Musk’ın yeni kurulan Hükümet Verimliliği Departmanı’nın başkanı olarak hükümet harcamalarını denetleyen yüksek profilli bir rol üstlenmeye hazır olmasıyla, bunun nasıl sonuçlanacağını görmek ilginç olacak.
Peki Bu Ne Anlama Geliyor?
Stargate’in lansmanı, yapay zeka gelişimine yönelik benzeri görülmemiş bir finansal taahhütten daha fazlasını temsil ediyor. Yapay zekanın yalnızca teknolojik bir uğraş olmaktan çıkıp ulusal stratejinin temel taşı haline geldiği belirleyici bir anı işaret ediyor.
Ancak bu iddialı girişimin başarısı muhtemelen yalnızca hesaplama gücü veya pazar hakimiyetiyle değil, aynı zamanda YZ gelişiminin karşı karşıya olduğu temel zorlukları nasıl ele aldığıyla da ölçülecektir. Bunlar arasında büyük ölçekli bilgi işlem altyapısının muazzam çevresel etkisi (planlanan veri merkezlerinin her biri potansiyel olarak küçük bir şehir kadar enerji tüketebilir) ve bu tür gelişmiş YZ sistemlerinin faydalarının toplum genelinde eşit bir şekilde dağıtılmasının nasıl sağlanacağı gibi karmaşık sorular yer almaktadır.
Teksas’ta inşaat başladıkça ve ortaklıklar şekillendikçe, izlenmesi gereken üç önemli gelişme olacak: Projenin, büyük teknoloji oyuncuları arasındaki artan gerginlikle nasıl başa çıkacağı, iddialı iş yaratma vaatlerini yerine getirip getiremeyeceği ve en önemlisi, yapay zeka üstünlüğü yarışını sorumlu kalkınmaya yönelik artan çağrılarla nasıl dengelediği.