15 Ağustos 2025 İklim ve Çevre
Cuma günü Cenevre’de toplanan yorgun BM Üye Devletleri toplantısında, plastik kirliliğine son verecek yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma konusunda uluslararası toplumun uzlaşıya varması yönündeki çabaların, görüşmelerin ileri bir tarihte yeniden başlatılması konusunda anlaşmaya varılmasıyla sonuçlandığı görüldü.
BM Çevre Programı ( UNEP ) İcra Direktörü Inger Andersen, “Jeopolitik karmaşıklıklar, ekonomik zorluklar ve çok taraflı gerginlikler ortamında zorlu bir 10 gün geçirdik,” dedi . “Ancak bir şey açık: Bu karmaşıklıklara rağmen, tüm ülkeler açıkça masada kalmak istiyor.”
‘Derin pişmanlık’: Guterres
BM Genel Sekreteri António Guterres, anlaşmaya varılamadığı yönündeki haberlere yanıt olarak , “Deniz ortamı da dahil olmak üzere plastik kirliliği konusunda uluslararası hukuksal bağlayıcılığı olan bir belgeye ulaşmak için yapılan ciddi çabalara rağmen müzakerelerin bir uzlaşıya varılamadan sonuçlanmasından derin üzüntü duyuyorum.
“ Üye Devletlerin, plastik kirliliğini yenmek için çalışmaya devam etme ve bu süreçte bir amaç birliği içinde yer alarak, dünyanın insanlara ve çevreye yönelik bu devasa zorlukla mücadele etmek için ihtiyaç duyduğu anlaşmayı hayata geçirme kararlılığını memnuniyetle karşılıyorum.”
Konsensüs arayışı devam ediyor
İsviçre’nin başkenti Cenevre’de BM’de Hükümetlerarası Müzakere Komitesi (INC) ile yapılan görüşmelerin sonunda basın mensuplarına konuşan Andersen, üye ülkelerin plastik kirliliği konusunda aralarındaki önemli farklılıkları kabul ederek sürece devam etme yönündeki net isteklerini dile getirdiklerini vurguladı.
“Umut ettiğimiz anlaşma metnini elde edemesek de UNEP olarak plastik kirliliğine karşı çalışmalarımızı sürdüreceğiz; yeraltı sularımızda, topraklarımızda, nehirlerimizde, okyanuslarımızda ve evet, vücudumuzda olan kirliliğe karşı” dedi.
Dünya görüşü
BM ajansı başkanı, “İnsanlar bir anlaşma talep ediyor” diye devam etti ve bağlayıcı bir uluslararası anlaşmaya imza atmak için gereken ivmeyi sürdürmek için önlerinde zorlu bir çalışma olduğunu vurguladı.
183 ülkeden gelen delegeler, önerilen anlaşmanın birleştirici gücü ve önemine tanıklık ederken, bazı Pasifik ada temsilcileri, saçlarında göz kamaştırıcı taze çiçeklerle, gece boyunca süren son müzakere oturumunun yorgunluğuyla diğer katılımcılarla omuz omuza geldiler.
Busan’daki önceki görüşmelerin ardından INC-5.1 olarak adlandırılan beşinci oturum, INC-5.2 olarak yeniden başladı ve BM Milletler Sarayı’nda 2.600’den fazla katılımcıyı bir araya getirdi. Yaklaşık 1.400 ülke delegesinin yanı sıra, en az 400 kuruluşu temsil eden yaklaşık 1.000 gözlemci de toplantıya katıldı.
STK’ların sesleri duyuldu
Oturumda ayrıca Yerli Halklar, atık toplayıcıları, sanatçılar, gençler ve bilim insanları da dahil olmak üzere sivil toplumun aktif katılımı da sağlandı . Halklar, protestolar, sanat enstalasyonları, basın brifingleri ve Milletler Sarayı ve çevresinde düzenlenen etkinlikler aracılığıyla seslerini yükselttiler.
UNEP, müzakerelerin amacının, plastik kirliliğine son vermek için yasal bağlayıcılığı olan bir belge metni üzerinde anlaşmaya varmak ve “diplomatik konferans öncesinde daha fazla hazırlık çalışması gerektiren çözülmemiş sorunları vurgulamak” olduğunu söyledi.
BM Cenevre Ofisi’nin geniş toplantı salonunda yapılan toplantılara ek olarak, plastik tasarımı, endişe verici kimyasallar, üretim sınırları, finans ve uyumluluk araçları gibi temel konuları ele almak üzere dört temas grubu oluşturuldu.
UNEP, Hükümetlerarası Müzakere Komitesi üyelerinin “yoğun katılıma” rağmen önerilen metinler üzerinde fikir birliğine varamadığını açıkladı.
Başkanın eylem çağrısı
INC Başkanı Luis Vayas Valdivieso, “Kendimize koyduğumuz hedefe ulaşamamak üzüntüye, hatta hayal kırıklığına yol açabilir. Ancak bu, cesaretimizi kırmamalı. Aksine, enerjimizi yeniden kazanmamıza, bağlılıklarımızı yenilememize ve özlemlerimizi birleştirmemize yardımcı olmalı,” dedi.
“Cenevre’de henüz böyle bir şey yaşanmadı ama uluslararası toplumun iradesini birleştirip, çevremizi korumak ve halkımızın sağlığını güvence altına almak için el ele vereceği günün geleceğinden şüphem yok.”
INC süreci , BM Çevre Meclisi’nin deniz ortamı da dahil olmak üzere plastik kirliliği konusunda uluslararası hukuken bağlayıcı bir araç geliştirmek için 5.2 sayılı kararı kabul etmesiyle Mart 2022’de başladı .
INC Sekreterliği İcra Sekreteri Jyoti Mathur-Filipp, “Bu oturum sona ererken, önümüzdeki zorlukları anlamış ve bunları ele alma konusunda yenilenmiş ve ortak bir kararlılıkla ayrılıyoruz,” dedi. “İlerleme artık bizim yükümlülüğümüz olmalı.”
https://news.un.org/en/story/2025/08/1165658